تا حالا شنیدید میگن فلان چیز نانو هستش، بیاید بخرید؟ اصلا میدونید نانو چیه؟
برای توضیح فناوری نانو و به خصوص نانو مواد، سعی کردم توی این نوشته از بیان مسائل تخصصی و جزئیات فاصله بگیرم و مفاهیم رو در ساده ترین صورت بیان کنم.
برای اینکه بفهمیم نانو مواد چی هستن، باید یک قدم عقب بیایم و ببینم ماده چیه. همون طوری که توی دبستان خوندیم
نقطه شروع و توسعه اولیه فناوری نانو بهطور دقیق مشخص نیست. در حقیقت تاریخ فناوری نانو به دوران ماقبل تاریخ و زمانی که بشر اولیه از نانو مواد طبیعی استفاده میکرد، برمیگردد. آموختیم که اولین مهندس فناوری نانو در حقیقت خود طبیعت بوده است. چنانچه بهطور مثال مولکولهای کربن در مقیاس نانومتری در حفرات دیواره غارها قرارگرفته که نتیجه آن باقی ماندن آنها برای هزاران سال است. در دوران صنعتی و پساصنعتی و در صنایع برقی نیز کوچکسازی اجسام، مقوله جدیدی نبوده است. هزاران سال قبل و در خاور دور، کوچک بودن، ارزش وبهای ویژهای داشته است. چنانچه در متون ادبی کلاسیک ژاپن در قرن دهم از کوچکی بهعنوان زیبایی یادشده است.
در آثار باستانی دوران مختلف تاریخی همچون قرونوسطا نیز اثری از مواد نانو ساختار دیدهشده است. شاید شیشهگران قرونوسطا را بتوان اولین فناوران نانو دانست. مطالعات نشان داده است که در شیشههای بسیار زیبای کلیساها در آن دوران از نانو ذرات طلا استفادهشده است. البته این شیشهگران نمیدانستند که چرا با اضافه کردن طلا به شیشه رنگ آن تغییر میکند. نمونه مشهور دیگر، جام لیکرگوس در رم و متعلق به قرن چهارم میلادی است. این جام در نور روز به رنگ سبز دیده میشود ولی با تاباندن نور به داخل جام، به رنگ قرمز و صورتی دیده میشود. این خاصیت جالب نوری به دلیل وجود نانو ذرات طلا و نقره بهکاررفته در آن است. تصویر این جام و تفاوت رنگ آن را در شکل زیر مشاهده میکنید.
سخنرانی سال 1959 ریچارد فاینمن سالها بعد چارچوب های مفهومی نانوتکنولوژی را پدید آورد.
ریچارد فاینمن در سال 1959 در همایش جامعه فیزیک آمریکا طی یک سخنرانی، پیشبینیهای جالب و انقلابی خود را بیان کرد. عنوان سخنرانی وی «فضای زیادی در سطوح پایین وجود دارد» بود. سخنرانی او شامل این مطلب بود که چرا نتوان تمام 24 جلد دایرهالمعارف بریتانیا را بر روی یک سنجاق نگارش کرد؟ وی در آن سخنرانی این نکته را مطرح ساخت که اصول علم فیزیک چیزی جز امکان ساختن اتم به اتم اشیا را بیان نمیکند. فاینمن همچنین خطوط حکاکی شدهای روی یک سطح را فرض نمود که عرضی به اندازه تنها چند اتم داشتهاند. وی پیشنهاد کرد که میتوان اتمهای مجزا را دستکاری کرد و مواد و ساختارهای کوچکی را تولید نمود که خواص متفاوتی دارند. اگر چه فاینمن مستقیماً به کلمه نانو اشارهای نکرد ولی آشکارا مفهوم جهان نانو را مطرح کرده بود. فاینمن فرآیندی را شرح داد که ممکن است توسط آن و با استفاده از یک مجموعه ابزارآلات دقیق برای ساخت و اجرای مجموعه ی نسبتاً کوچکتر و به همین منوال تا مقیاس مورد نیاز، قابلیت ساخت اتم ها و مولکولهای مجرد نیز به وجود آید. وی اشاره کرد که در این دوره خواستگاه موضوعات مربوط به مقیاس، ازتغییر اندازه ی پدیده های مختلف فیزیکی خواهد بود: نیروی جاذبه کم اهمیت شده و در مقابل کشش سطحی و جذب واندروالسی مسائلی با اهمیت تلقی خواهند شد.
بعد از مرگ فاینمن، محققان بامطالعه تاریخچهی توسعهی نانوتکنولوژی بر اساس خاطرات اشخاص فعال در این رشتهی نوپا طی دهههای 1980 و 1990، به این نتیجه رسیدند که
▪ نانو علم صرفاً تحقیق است ولی نانوتکنولوژی کاربرد تحقیقات برای حل مسائل و ساخت مواد جدید است.
▪ درکسلر آن را با کتابی بنام " موتورهای خلقت" دنبال کرد و توسعه مفهوم نانوتکنولوژی را همانند یک کوشش علمی ادامه داد. اولین نشانههای ثبتشده از این مفهوم نانوتکنولوژی تغییر مکان دادن اشیا مولکولی، در سال ۱۹۸۹ بود، زمانیکه دانشمندی در مرکز تحقیقات آلمان IBM اتمهای منفردگزنون را روی صفحه نیکل حرکت داد، تا نام IBM را روی سطح نیکل نقش کند.
نانو، تکنولوژیی است که بهوسیله آن ما در خواص مولکولهای تشکیلدهنده مواد تغییر ایجاد مینماییم تا بتوانیم از این مواد بهتر استفاده کنیم.
در نگاه اول اینطور به نظر میرسد که نانو یک علم باشد، اینکه ما در خواص مولکولی مواد تغییرات ایجاد مینماییم ما را بر این میدارد تا نانو را بهعنوان یک علم نوین در کنار علوم دیگر، همچون علم شیمی بپذیریم؛ اما آیا این نظریه درست است که نانو یک علم نوین هست که در قرن بیست و یکم موجب پیشرفت بسیار سریع بشر در شناخت اسرار هستی شده است؟
ستاد توسعه فناوری نانو علاوه بر تجهیز 78 آزماشگاه دانش آموزی نانو در سراسر کشور برنامه ریزی برای تجهیز 400 آزمایشگاه دیگر را در دستور کار دارد. تجهیز و راه اندازی این آزماشگاه با حمایت 40 درصدی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، 30 درصدی وزارت آموزش و پرورش و 30 درصدی ستاد توسعه فناوری نانو بوده است.
علاوه بر آن این ستاد همچنین با راه اندازی شبکه آزمایشگاهی فناوری فناوری نانو 1660 تجهیز در 80 دانشگاه و مرکز تحقیقاتی نصب کرده است. براین اساس 153 تجهیز آزمایشگاهی ساخت 47 شرکت ایرانی در این آزمایشگاهها به بهره برداری رسید.
رتبه علمی ایران در دنیا
بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی وباو ساینس (Web Of Science) ایران تا پایان دسامبر سال 2017 با انتشار 8 هزار و 791 توانسته است رتبه چهارم جهانی را از آن خود کند.
رتبه | کشور | تعداد مقالات | سهم(درصد) |
1 | چین | 65548 | 36.76 |
2 | آمریکا | 24100 | 15.64 |
3 | هند | 12618 | 8.19 |
4 | ایران | 8791 | 5.70 |
5 | کره جنوبی | 8732 | 5.67 |
6 | آلمان | 8436 | 5.47 |
7 | ژاپن | 7236 | 4.70 |
8 | فرانسه | 5714 | 3.71 |
9 | انگلستان | 5537 | 3.59 |
10 | روسیه | 4875 | 3.16 |
11 | اسپانیا | 4352 | 2.82 |
12 | ایتالیا | 4298 | 2.79 |
13 | استرالیا | 3724 | 2.42 |
14 | کانادا | 3394 | 2.20 |
15 | تایوان | 2962 | 1.92 |
16 | عربستان | 2802 | 1.82 |
17 | برزیل | 2788 | 1.81 |
18 | لهستان | 2454 | 1.59 |
19 | سنگاپور | 2278 | 1.48 |
20 | ترکیه | 2196 | 1.42 |
جهت مشاوره با شماره زیر تماس حاصل نمایید
09337670255
تولید 130 قلم تجهیزات حوزه نانو در کشور
خوشبختانه در حال حاضر تجهیزات پیشرفته در حوزه نانو برپایه توانمندی های داخلی تولید می شود و بیشتر دانشگاه ها و پژوهشگاه ها از این تولیدات استفاده می کنند.
شرایط پسابرجام نیز وضعیت مطلوبی را برای ورود محصولات نانویی کشور به بازارهای جهانی فراهم کرده است، به طوری که پس از برجام توانسته ایم محصولاتی را به کره جنوبی، استرالیا و چین صادر کنیم.
طبق اظهارات دبیر ستاد توسعه نانو : ما در ابتدا جهش علمی را در حوزه نانو داشتیم و در این مرحله وارد جهش اقتصادی شده ایم؛ به واقع، از سال 91 تا 94، هر سال رشد 120 درصدی را تجربه کرده ایم که نمایانگر گذر کشور از جهش علمی به جهش اقتصادی در حوزه فناوری نانو است.
دکتر سعید سرکار دبیر ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص روند رشد این فناوری در کشور به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در ابتدا که سند 10ساله اول راهبرد نانو نوشته شد، تمام حلقه های زنجیره ارزش اعم از ترویج، توسعه منابع انسانی، توسعه علمی و فناوری، رسوخ فناوری نانو در صنعت، صنعتی سازی نانو و در نهایت تجاری سازی در آن دیده شد.
وی با اشاره به این که
فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی و پدیدهای عظیم است که بهتمامی گرایشهای علمی راهیافته و از فناوریهای نوینی است که با سرعت هرچهتمامتر درحالتوسعه میباشد.
ایران برای دستیابی به دانش نانو، این فناوری را متفاوت از علوم و فنون نوظهوری که معمولاً با یکفاصله زمانی دهها ساله وارد کشور شده بودند، پیگیری کرد.
اول اسفند 1379، مرحوم دکتر ابتکار، مشاور رئیسجمهوری وقت، در نامهای به رئیسجمهوری، مطرحشدن موضوعی جدید با عنوان فناوری نانو را اطلاع داد و خواستار بررسی این موضوع شد که نتیجه آن تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در شانزدهم شهریور سال 82 به ریاست معاون رئیسجمهوری و عضویت وزارتخانههای امور اقتصاد و دارایی، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، علوم تحقیقات و فناوری، رئیس سازمان وقت مدیریت و برنامهریزی کشور، رئیس دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری و تعدادی از مدیران و محققان شد.
با تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، تلاشهای کارشناسی برای تدوین سند بلندمدت توسعه فناوری نانو آغاز شد و در مرداد 1384 این تلاشها با تصویب سند اول از سوی هیئت دولت به نتیجه رسید که دهم مردادماه امسال این سند ابلاغ شد.
طبق سند 10 ساله اول راهبرد آینده، ایران باید تا سال 1393، به رتبه پانزدهم دنیا در فناوری نانو دست مییافت و مسیر توسعه باید بهگونهای پیش میرفت که توسعه فناوری نانو موجب تولید ثروت و ارتقای کیفیت زندگی مردم شود.
مطابق سند راهبردی توسعه فناوری نانو، ایران باید تا سال 1393 در هر سه شاخص علم، فناوری و بازار، به جایگاه پانزدهم دنیا در فناوری نانو دست پیدا میکرد؛ با رصد جایگاه ایران در این شاخصها مشخصشده بود که کشورمان به لحاظ تولید علم در